การประเมินภาวะสุขภาพทารกทันทีหลังเกิด
ในระยะแรกเกิด ทารกมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาหลายอย่าง เพื่อปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม
ภายนอกครรภ์มารดา แต่อวัยวะต่าง ๆยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ จึงทำให้ทารกแรกเกิดไม่สามารถ
ปรับตัวได้ดีอาจมีความผิดปกติต่าง ๆ เกิดขึ้นได้ จึงเป็นสาเหตุทำให้ทารกแรกเกิดมีการเจ็บป่วย
หรือเสียชีวิตได้ ดังนั้นพยาบาลจึงควรมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการประเมินภาวะสุขภาพ
ของทารกโดยเฉพาะในระยะทันทีหลังเกิด เพื่อจะได้ช่วยเหลือทารกแรกเกิดที่มีความผิดปกติ
ได้ทันท่วงทีวัตถุประสงค์ของการประเมินภาวะสุขภาพ- เพื่อตรวจหาความผิดปกติหรือความพิการแต่กำเนิดของทารกแรกเกิด
- เพื่อประเมินภาวะการเจ็บป่วยของทารกที่เกิดขึ้นตั้งแต่อยู่ในครรภ์ หรือความผิดปกติที่เกิดขึ้น ระหว่างคลอด
- เพื่อนำผลการประเมินภาวะสุขภาพของทารกมาเป็นแนวทางในการวางแผนการพยาบาล
- เพื่อเป็นเกณฑ์สำหรับเปรียบเทียบหรือติดตามการเจริญเติบโตของเด็กต่อไป
- เพื่อนำมาเป็นข้อมูลในการให้ความรู้แก่บิดามารดาหรือญาติของทารกแรกเกิด
- การประเมินภาวะสุขภาพของทารกทันทีหลังเกิด ประกอบด้วย
1. ประวัติการตั้งครรภ์ และการคลอดของมารดาทารกที่มารดามีปัญหาต่าง ๆ ระหว่างตั้งครรภ์และการคลอด จะทำให้ทารกเกิด
ความผิดปกติหรือเจ็บป่วยได้ ดั้งนั้นพยาบาลควรจะทราบประวัติการตั้งครรภ์และการคลอด
ของมารดา เพื่อจะได้ให้การดูแลและเฝ้าระวังดูอาการของทารก และช่วยเหลือทารกได้ทันท่วงที ปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ ได้แก่
1.1 ทารกที่มารดามีประวัติการตั้งครรภ์เสี่ยงสูง ได้แก่- อายุของมารดาน้อยกว่า 16 หรือมากกว่า 40 ปี
- เศรษฐฐานะต่ำ
- สถานภาพไม่จดทะเบียนสมรส
- ใช้ยาหรือสารเสพติด บุหรี่ สุรา
- มีความเครียดทางด้านร่างกายหรือจิตใจขณะตั้งครรภ์
- DM
- Hypertension
- Heart Disease
- อื่น ๆ
- ทารกตายในครรภ์
- ทารกตายหลังคลอด
- คลอดก่อนกำหนด
- ทารกที่มี intrauterine growth retardation
- Congenital malformation
- อื่น ๆ
- Inadequate prenatal care
- Acute medical หรือ surgical illness
- Vaginal bleeding
- Sexually transmitted diseases
- Multiple gestation
- Pre eclampsia
- Premature rupture of the membrane (PROM)
- อื่น ๆ
- Premature labor (<37wk)
- Post date (³ 42 wk)
- Fetal distress
- Breech presentation หรือ malpresentation อื่น ๆ
- Meconium stained fluid
- Cesarean section
- Forceps or vacuum delivery
- Apqar score <7 at 1 min
- และอื่น ๆการประเมิน Apqar Score
เป็นการประเมินความสามารถของทารกในการปรับตัวกับสภาพแวดล้อมภายนอกมดลูก โดยจะประเมินภายใน 1 นาที 5นาที และ 10 นาทีภายหลังเกิด- ถ้าคะแนนรวมใน 1 นาทีแรกเท่ากับ 0 - 3 คะแนน แสดงว่า ทารกมีภาวะขาดออกซิเจน
- ถ้าคะแนนรวมใน 1 นาทีแรกอยู่ระหว่าง 4-6 คะแนนแสดงว่าทารกมีภาวะขาดออกซิเจนในเลือดบ้าง
- แต่ไม่มาก
- ถ้าคะแนนรวมใน 1 นาทีแรกอยู่ระหว่าง 7 - 10 คะแนน แสดงว่าทารกอยู่ในภาวะปกติ
3. การประเมินอายุในครรภ์เป็นการประเมินอายุของทารกในระยะอยู่ในครรภ์มารดา เพื่อนำมาใช้ในการดูแล
ทารกซึ่งมีหลายวิธีและวิธีที่นิยมใช้ ได้แก่- วิธีของ Dubowitz โดยใช้ลักษณะภายนอก ร่วมกับการตรวจระบบประสาทโดยให้เป็นคะแนน แล้วนำมารวมกัน เพื่อหาอายุในครรภ์วิธีนี้ไม่ค่อยสะดวก จะใช้ในทารกป่วยหนักหรือทารกที่ใช้เครื่องช่วย หายใจ
- วิธีของ Ballard ซึ่ง Ballard ในปี พ.ศ. 2522 ได้ดัดแปลงจากวิธีของ Dubowitz โดย ใช้ลักษณะ ภายนอก 6 อย่าง และการตรวจทางระบบประสาท 6 อย่าง จะช่วยบอกอายุในครรภ์ได้ดี ทั้งในทารกปกติ และ ทารกที่ใช้เครื่องช่วยหายใจ เมื่อรวมคะแนนแล้ว ถ้าทารกมีอายุในครรภ์มารดาน้อยกว่า 37 สัปดาห์ หรือน้อยกว่า 259 วัน หมายถึง ทารกเกิดก่อนกำหนด (Preterm )
ถ้าทารกมีอายุในครรภ์มารดาตั้งแต่ 37 สัปดาห์เต็มถึง 42 สัปดาห์เต็ม หรือ 259 วันถึง 293 วันหมายถึง ทารกเกิดครบกำหนด (Term)
ถ้าทารกมีอายุในครรภ์มารดามากกว่า 42 สัปดาห์ หรือตั้งแต่ 294 วันขึ้นไป หมายถึง ทารกเกิดหลังกำหนด (Post term)4. การประเมินน้ำหนักตัวเป็นการจำแนกประเภทของทารกโดยใช้น้ำหนักเป็นเกณฑ์- ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย (Low birth weight (LBW)) หมายถึงทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่า 2500 กรัม
- ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อยมาก (Very low birth weight (VLBW))หมายถึงทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด น้อยกว่า 1500 กรัม
- ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อยมากมาก (Very very low birth weight (VVLBW)) หมายถึง ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่า 1000 กรัม
- ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวปกติ ( Full birth weight) หมายถึงทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิดมากกว่า 2500 กรัม
- 5. การตรวจร่างกาย (Physical assessment)
เป็นการตรวจหาความพิการหรือความผิดปกติต่างๆ จะได้นำไปวางแผนการพยาบาลต่อไป วิธีที่ใช้ในการตรวจคือ การสังเกต การฟัง การคลำ และการเคาะโดยจะประเมินดังนี้ คือ
วันพุธที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2556
การประเมินทารกแรกเกิดทันที
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)